Foka szara

Foka szara Halichoerus grypus (ang. Grey seal) 1364

Gatunek ten zasiedla Morze Bałtyckie oraz brzegi mórz północnej części Oceanu Atlantyckiego. Badania genetyczne wykazały, że w Morzu Bałtyckim żyje odrębna populacja tych zwierząt. W Bałtyku najliczniejsze kolonie fok szarych można spotkać w północnej części akwenu. Również w Polsce od jakiegoś czasu obserwuje się występowanie niewielkiej, liczącej ponad 100 osobników, kolonii fok. Miejscem gdzie obecnie można spotkać foki szare jest Rezerwat Mewia Łacha w Ujściu Wisły, gdzie zwierzęta te mają dogodne warunki do wypoczynku i zdobywania pokarmu.

U fok szarych występuje dymorfizm płciowy, tzn. występują różnice w wyglądzie zewnętrznym u samców i samic. Samce fok szarych są większe, mają masywną budowę ciała, mogą osiągać nawet 3 metry długości, ważyć 300 kg i posiadają ciemne, jednolicie ubarwione futro. Samice natomiast dorastają do 2 metrów i osiągają średnią wagę nie większą niż 180 kg. Futro samic jest szare na grzbiecie, a jasne na brzuchu, z ciemnymi plamkami, których układ jest charakterystyczny dla każdego osobnika.

Okres godowy bałtyckiej populacji fok szarych przypada na marzec. Do zapłodnienia samicy dochodzi najczęściej w wodzie. U fok występuje zjawisko ciąży przedłużonej, to znaczy, że po zapłodnieniu komórki jajowej następuje zahamowanie dalszego rozwoju zarodka na 3 do 3,5 miesiąca. Po tym okresie następuje zagnieżdżenie zarodka w ścianie macicy i rozpoczyna się dalszy rozwój embrionalny, który trwa około 9- 10 miesięcy.

Foki szare w Bałtyku rodzą się na przełomie lutego i marca. Samica wydaje na świat przeważnie jedno młode, które waży ok. 10 kg i mierzy ok 90-100 cm. Szczenię pokryte jest jasnym futrem zwanym lanugo. Młode foki przychodzą na świat na lodzie lub na śniegu, więc jasne futro stanowi kamuflaż i chroni je przed wzrokiem drapieżników, takich jak lisy lub orły bieliki. Laktacja u fok szarych trwa 2-3 tygodnie. W tym okresie samice skupiają się na intensywnym karmieniu szczenięcia i nie oddalają zbytnio, nawet w poszukiwaniu pokarmu. Po okresie karmienia wygłodzone samice odpływają i w tym momencie zaczyna się samodzielne życie szczenięcia. Młode pozostają na lądzie, stopniowo oswajają się z wodą i nabywają umiejętności nurkowania i zdobywania pokarmu. W Polsce obecnie nie notuje się rozrodu fok szarych. Przyczyną może być brak spokojnych, odosobnionych terenów, gdzie foki mogłyby urodzić i wychować potomstwo.

Na początku lata, na przełomie maja i czerwca, foki przechodzą linienie, czyli zmiany futra z zimowego na letnie. W tym okresie chętnie wylegują się na plażach w dużych grupach i odpoczywają wygrzewając się na słońcu. Ten okres jest wykorzystywany do szacowania liczebności fok na Bałtyku.

Obecnie populację bałtycką szacuje się na 30 tysięcy osobników, z czego tylko niewielka kolonia występuje na wybrzeżu Polski, w Ujściu Wisły.